Dagelijks worden vele vrijwilligers en zorgprofessionals ingezet als hulpverlener (zorgverlener) op evenementen om de veiligheid van bezoekers en deelnemers te garanderen. Binnen de evenementenzorg bestaan uiteenlopende ideeën over wat goede en veilige evenementenzorg precies is. Er bestaat daardoor bij het publiek, de verschillende organisaties die evenementenzorg leveren en de overheid onduidelijkheid wat precies verwacht kan worden van de evenementenzorg.
De Veldnorm Evenementenzorg zal beschrijven wat goede evenementenzorg is en hoe de kwaliteit en patiëntveiligheid geborgd kan worden. Daarnaast gaat de Veldnorm helderheid verschaffen over de verschillende termen en definities die gebruikt worden in de evenementenzorg en gaat normen stellen wat betreft competenties, zorgniveaus, inzet, registratie en evaluatie.
De Veldnorm komt tot stand na een gezamenlijke inspanning van alle betrokken partijen in het werkveld. Het veld bepaalt welke aspecten relevant zijn en wat de normen moeten zijn. Een breed gedragen Veldnorm wordt door de overheid gezien als een belangrijke voorwaarde in de borging van de kwaliteit van de evenementenzorg.
Zorgverleners en zorgaanbieders
Op evenementen worden hulpverleners (zorgverleners) met uiteenlopende achtergronden (opleiding en ervaring) ingezet. Deze groep bestaat uit wel en niet BIG- geregistreerden. Niet altijd is duidelijk hoe de zorgverlener is opgeleid, of hij de juiste competenties heeft en wat zijn bevoegdheden zijn. Er zijn veel verschillende functiebenamingen in omloop, zonder dat altijd helder is welke competenties daarbij horen. Dit resulteert in onduidelijkheid bij de patiënt (zorgvrager) over wie precies de juiste zorg verleent. Voor de reguliere zorgverleners, zoals van de ambulancedienst, is ook niet altijd duidelijk wat de competenties zijn van de zorgverlener die de patiënt overdraagt en wat men van hem of haar kan verwachten. Deze onduidelijkheid over de bevoegdheden van eerstehulpverleners en zorgprofessionals kan leiden tot ondeskundig handelen met gevaar voor de patiënt.
Ook is er geen zicht op het aantal organisaties dat zich met evenementenhulpverlening (evenementenzorg) bezig houdt. Iedereen kan zich in feite aanbieden als hulpverlener. Daarnaast is er geen eenduidigheid in definities. De definitie van bijvoorbeeld ‘Advanced Life Support’ (ALS) blijkt door zorgaanbieders op verschillende wijze te worden uitgelegd, waardoor het onduidelijk is welke zorgverlener bekwaam (en daardoor bevoegd) is om geavanceerde zorg te leveren.
Diverse incidenten in het verleden hebben laten zien dat hulpverleners soms onbekwaam zijn. Er is daarom sterke behoefte aan duidelijkheid over bevoegdheden en kwaliteit van evenementenzorgverleners. De Veldnorm draagt bij aan de verbetering van kwaliteit van zorg door de evenementenzorgverlener (al dan niet BIG-geregistreerd) en de aanbieders van evenementenzorg. Daarnaast biedt de Veldnorm een referentiekader voor de overheid in het kader van toetsing en handhaving.
Kaders van de Veldnorm
De Veldnorm Evenementenzorg omvat alle zorgverlening op evenementen en (publieke) vermaakgelegenheden. De Veldnorm bevat verschillende aspecten, gericht op de individuele zorgverlener (al dan niet BIG-geregistreerd,) gericht op de organisatie van zorg op een evenement en gericht op de aanbieders van evenementenzorg.
Evenementenzorg heeft als doel om in een vroeg stadium noodzakelijke (eerste) hulp te verlenen aan zorgvragers op een evenement en waar nodig tijdig over te dragen aan de reguliere zorgketen. Evenementenzorg speelt daarbij een rol in het ontlasten van de reguliere zorgcapaciteit; veel zorgvragen die anders door de huisarts, de ambulance of op een spoedeisende hulp moeten worden behandeld kunnen op het evenement worden afgehandeld. Immers bij toeloop van vele mensen en toename van risico’s kan de plaatselijke zorgcapaciteit snel overschreden worden.
De evenementenzorg moet optimaal aansluiten aan en ten dienste staan van de ketenzorg. Centraal blijft staan dat de continuïteit en veiligheid van de zorg gewaarborgd dient te worden en dat tijdige overdracht plaatsvindt indien behandeling in een ziekenhuis noodzakelijk is.
De voorwaarde van de zorg geleverd door zorgverleners buiten de reguliere gezondheidszorg is dat de zorgvrager (patiënt/ het slachtoffer) beschermd wordt tegen ondeskundig handelen. Uitgangspunt is dat niet- bekwaam niet-bevoegd betekent.
Bevoegdheid en bekwaamheid
Heldere kaders omtrent bevoegdheden en eisen aan bekwaamheid van evenementenzorgverleners als het gaat om risicovolle- en voorbehouden handelingen zijn nodig. Het gaat niet alleen wat wel toegestaan wordt, maar ook nadrukkelijk wat niet toegestaan wordt. De Wet BIG stelt eisen aan bevoegdheid en bekwaamheid van zorgprofessionals. Voor niet BIG-geregistreerde hulpverleners is de Wet BIG niet van toepassing. De Veldnorm moet helderheid verschaffen over de bevoegdheden en competenties van alle zorgverleners op evenementen. De Veldnorm geeft duidelijkheid over de benodigde zorgniveaus; welke competenties zijn nodig bij welk risicoprofiel.
Per 1 januari 2016 hebben evenementenzorgaanbieders te maken met de Wet Kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz). Op dit moment is nog niet duidelijk welke consequenties deze wet heeft voor de EHBO-verenigingen, stichtingen en bedrijven die zorg op evenementen aanbieden.
Evenementenzorg is maatwerk
Welke competenties nodig zijn op een evenement is afhankelijk van de te verwachten zorgvragen. Voorafgaand aan ieder evenement wordt een risicoanalyse gemaakt welke beschrijft welke (gezondheids)risico’s te verwachten zijn. Een evenementenzorgteam moet garant staan in voorkomende incidenten te kunnen optreden. Er moet ruimte zijn voor diversiteit en differentiatie: een mix van competenties. De competenties moeten passen bij de aanwezige risico’s zoals beschreven in de risicoanalyse. Waar bij veel evenementen volstaan kan worden met ‘gewone’ eerstehulpverleners, is bij evenementen met hogere of specifieke risico’s vaak specialisatie nodig en moeten ook zorgprofessionals worden ingezet die bij de te verwachten zorgvragen aanvullende zorg kunnen bieden. Het is echter niet zo dat deze zorgprofessional altijd een ambulanceverpleegkundige moet zijn. Een evenemententeam moet dan ook bestaan uit verschillende typen zorgverleners die samen maken dat er een competent (maatwerk) team staat dat voldoet aan de risicoanalyse en de eisen in de vergunning.